بررسی تطبیقی« ریته »و« اشه »در هند و ایران باستان

در میان پرسش های انسان دربارۀ هستی پیرامون خود، پس از سوال از چگونگی پیدایشجهان، پرسش از چگونگی برقراری و بقای کیهان، اساسی ترین پرسش او بوده است . یکی« نظم کیهانی » از عمومی ترین پاسخ هایی که به این مساله داده شده است، وجود یک اصلدر هستی است که باعث می شود جهان با هماهنگی و استواری به پیش « قانون کیهانی » یارود و بقاء و دوام یابد . در اعتقادات هند باستان، این اصل نظم یا قانون کیهانی با عنوانمعرفی شده است . ریته و اشه هم به لحاظ « اشه » یا « ارته » و در ایران باستان با عنوان ،« ریته »مفهومی و هم به لحاظ زبان شناختی یکسان اند و هر دو، اعتقاد به وجود اصل نامتشخصنظم در هستی را، که مبنا و مجرای تمام نظامهای کیهانی، آیینی و اخلاقی در جهان است،نشان می دهد . ریته و اشه تحت نظارت و محافظت ویژ ۀ خدایان قرار دارند و بیرون رفتناز حدود آنها و شکستن حرمت و قوانین آنها با مجازات و شوربختی همراه خواهد بود .بنابراین همۀ دینداران و حتی خدایان می کوشند تا با این قانون کیهانی هماهنگ باشند وبه راستی ) « اَشَوَن » دارندۀ ری ته) یا ) « ریتاون » بر طبق اصول آن رفتار کنند، تا شایستۀ عنوانپیوسته) گردند و به سعادت و نیکبختی بی زوال و همیشگی دست یابند